Çin Halk Cumhuriyeti'nde Büyük Proleter Kültür Devrimi (Çince: 无产阶级文化大革命; pinyin: Wúchǎn Jiējí Wénhuà Dà Gémìng), 1966'dan 1976'ya kadar süren, Mao Zedong tarafından başlatılan ve Çin toplumunu derinden etkileyen bir sosyo-politik hareketti. Resmi olarak Büyük Proleter Kültür Devrimi olarak adlandırılsa da, genellikle sadece Kültür Devrimi olarak bilinir.
1950'lerin sonlarındaki Büyük İleri Atılım felaketinin ardından Mao Zedong'un otoritesi sarsılmıştı. Liu Shaoqi ve Deng Xiaoping gibi pragmatik liderler, ekonomiyi yeniden yapılandırmak ve Mao'nun politikalarını eleştirmek için fırsat buldular. Mao, bu durumdan rahatsızdı ve iktidarını yeniden sağlamak için bir yol arıyordu. Ayrıca, Çin Komünist Partisi (ÇKP) içindeki "revizyonist" ve "burjuva" unsurların partiyi yozlaştırdığına ve devrimin ideallerinden uzaklaştırdığına inanıyordu.
Kültür Devrimi'nin kıvılcımı, 1965'te Wu Han adlı bir tarihçinin yazdığı, feodalizmi eleştiren ancak aslında Mao Zedong'u hedef alan "Hai Rui Görevden Alındı" adlı oyunla çakıldı. Bu oyunun eleştirisi, Mao'nun desteğiyle başlatılan bir kampanya haline geldi ve devrimin fitilini ateşledi.
Mao, gençleri ve öğrencileri devrimci coşkuyla harekete geçirmeyi hedefliyordu. Kızıl Muhafızlar olarak bilinen genç gruplar, okullarda ve üniversitelerde örgütlenerek "burjuva" unsurlara ve "revizyonistlere" karşı savaş açtı. Okullar kapatıldı, öğretmenler ve profesörler aşağılandı, sorgulandı ve hatta fiziksel saldırıya uğradı. Kızıl Muhafızlar, Mao Zedong'un düşüncelerini (Küçük Kırmızı Kitap) yaygınlaştırdılar ve Mao'ya aşırı bir bağlılık gösterdiler.
Kültür Devrimi kısa sürede ülke geneline yayıldı. Fabrikalarda ve kırsal bölgelerde de Kızıl Muhafızlar örgütlendi ve "sınıf mücadelesi" adı altında baskı ve şiddet eylemleri gerçekleştirdiler. Parti yetkilileri, entelektüeller, sanatçılar, yazarlar ve geçmişte "burjuva" yaşam tarzına sahip olanlar hedef alındı. Birçok kişi tutuklandı, işkence gördü, sürüldü veya öldürüldü.
Devrimin kaos ortamında ordu, düzeni sağlamak ve kontrolü ele geçirmek için devreye girdi. Lin Biao, o dönemde Savunma Bakanı ve Mao'nun yakın bir müttefikiydi. Ordu, Kızıl Muhafızların aşırılıklarını dizginlemeye çalıştı ve 1969'da Lin Biao, Mao'nun resmi varisi olarak ilan edildi. Ancak, 1971'de Lin Biao'nun Mao'ya karşı bir darbe planladığı ve başarısız olunca Sovyetler Birliği'ne kaçmaya çalışırken öldüğü iddia edildi. Bu olay, Kültür Devrimi'nin seyrini değiştirdi ve Mao'nun otoritesini zayıflattı.
1976'da Mao Zedong'un ölümüyle Kültür Devrimi sona erdi. "Dörtlü Çete" olarak bilinen Jiang Qing (Mao'nun eşi) ve destekçileri, devrimin radikal politikalarının savunucularıydı ve Mao'nun ölümünden sonra tutuklandılar ve yargılandılar. Deng Xiaoping, iktidarı ele geçirdi ve devrimin olumsuz etkilerini gidermeye yönelik reformlar başlattı.
Kültür Devrimi'nin Çin toplumu üzerinde derin ve kalıcı etkileri oldu:
Kültür Devrimi, modern Çin tarihinin en tartışmalı ve karmaşık dönemlerinden biridir. Mao Zedong'un amaçları, devrimin sonuçları ve Çin toplumu üzerindeki etkileri hala tartışılmaktadır. Resmi ÇKP değerlendirmesi, Kültür Devrimi'ni "ciddi bir hata" olarak tanımlamaktadır. Ancak, bazıları devrimin devrimci idealleri canlandırmaya ve toplumu daha eşitlikçi hale getirmeye çalıştığını savunurken, diğerleri devrimin yıkıcı ve gereksiz olduğunu düşünmektedir. Kültür Devrimi, Çin'in geleceği ve kimliği üzerinde uzun süreli bir etki bırakmıştır.